Pesë konkludimet për një ditë dramatike në historinë amerikane
Paneli i Kongresit Amerikan që heton sulmin e vitit të kaluar në Kapitolin e SHBA-së ka publikuar raportin e tij përfundimtar.
Gjetjet prej 845 faqesh fajësojnë për sulmin e 6 janarit 2021 ndaj Kongresit pikërisht mbi “një njeri”: ish-presidentin Donald Trump.
Ata e akuzojnë atë për një “komplot shumëplanësh” për të ndryshuar humbjen e tij zgjedhore që ndodhi tre muaj para sulmit. Trump nuk bashkëpunoi me komisionin dhe e quajti raportin përfundimtar një “gjueti shtrigash” pas publikimit të tij.
Gjatë 18 muajve, komiteti mbajti 10 seanca dëgjimore publike dhe intervistoi më shumë se 1000 dëshmitarë, duke përfshirë zyrtarë dhe staf të administratës Trump, anëtarë të familjes Trump, oficerë të policisë së Kapitolit, protestues, anëtarë të milicisë dhe të tjerë.
Të hënën, një panel prej shtatë demokratësh dhe dy republikanë rekomandoi që Departamenti i Drejtësisë të hetojë Trump – i cili po përgatit një fushatë tjetër për Shtëpinë e Bardhë – për ndihmën dhe nxitjen e kryengritjes dhe tre krime të tjera federale.
Kryetari demokrat i komitetit të përzgjedhur, Bennie Thompson nga Misisipi, shkroi në parathënien e raportit me tetë kapituj se dikur ishte “e pamendueshme” që presidenti i Shteteve të Bashkuara të inkurajonte turmat të marshonin në Capitol, shkruan BBC.
Këto janë gjetjet kryesore që u publikuan të enjten mbrëma:
1) Trump bëri pretendime të rreme për zgjedhjet, edhe pse bashkëpunëtorët i thanë atij se ishin të pavërteta
Bordi tha se vendimi i Trump për të deklaruar në mënyrë të rreme fitoren në natën e zgjedhjeve 2020 ishte “i paramenduar” dhe se vetëm avokati i tij, Rudy Giuliani, e mbështeti veprimin. Ish-presidenti shpejt filloi të bënte pretendime të pabaza për mashtrim të gjerë zgjedhor dhe vazhdoi ta bënte këtë me frekuencë në rritje pas fitores së Joe Biden.
Komiteti thekson intervistat e tij me disa këshilltarë dhe avokatë të afërt, të cilët thanë se nuk i besonin pretendimet për mashtrim ose nuk mund të gjenin prova të fenomenit. Më i dalluari midis atyre zërave ishte ish-prokurori i përgjithshëm William Barr, i cili i tha komisionit gjatë dëshmisë: “E bëra të qartë se nuk jam dakord me idenë për të thënë se zgjedhjet u vodhën…”.
Presidenti vazhdoi të mbillte komplote zgjedhore gjatë javëve në vijim, edhe pse zyrtarë të lartë të administratës Trump dëshmuan se ata e informuan atë se pretendimet nuk ishin të vërteta.
2) Bordi thotë se retorika e Trump solli kryengritës në DC
Komiteti argumenton se sulmi në Capitol është shkaktuar personalisht nga Trump. Përveç pretendimeve të përsëritura të Trump për mashtrim, komiteti vë në dukje një cicërimë nga 19 dhjetori 2020, në të cilin presidenti i atëhershëm shkroi: “Protesta e madhe në DC më 6 janar. Jini atje, do të jetë e egër!”
Në dëshmitë dhe dokumentet e gjykatës, rebelët që ishin të pranishëm në Capitol atë ditë cituan tweet-in e Trump si arsyen e ardhjes në Uashington. Komisioni përmendi njerëz si Robert Morss, i cili u shpall fajtor për sulmin ndaj oficerëve të policisë gjatë depërtimit në Capitol. Morss “besonte se 6 janari përfaqësonte momentin kur ‘1776 do të fillonte përsëri’ pasi Presidenti Trump u kërkoi atyre që ‘të ishin atje, sepse do të jetë e egër’”, thuhet në raport.
Bordi citon gjithashtu paralajmërimet e Shërbimit Sekret se njerëzit po planifikojnë të vijnë në Uashington më 6 janar dhe kërcënojnë se do të “bëjnë të egër”.
3) Trump nuk bëri asgjë gjatë trazirave
Komiteti pretendon se Trump dështoi të vepronte kur filloi sulmi më 6 janar dhe se ai injoroi paralajmërimet nga Kongresi se një sulm serioz ishte i pashmangshëm. Disa nga përfundimet e tyre mbështeten në dëshminë e ish-punonjësit të Shtëpisë së Bardhë, Cassidy Hutchinson, e cila u paraqit në një seancë urgjente në fillim të këtij viti dhe gjithashtu dha një deklaratë për kaosin që tha se pa në Shtëpinë e Bardhë atë ditë.
Komiteti përmendi gjithashtu komunikimet midis ligjvënësve të bllokuar në Kapitol dhe Shefit të Shtabit të Shtëpisë së Bardhë Mark Meadows, të cilët morën mesazhe të dëshpëruara nga anëtarët e Kongresit të detyruar të fshiheshin. Ka edhe mesazhe nga Hope Hicks, e cila ishte një nga ndihmësit më besnikë të Trump, duke përmbledhur tmerrin mes stafit të Shtëpisë së Bardhë. Hicks i dërgoi mesazh shefes së shtabit të Ivanka Trump, Julie Radford, pas trazirave, duke thënë se “tani të gjithë dukemi si terroristë vendas”. Ajo gjithashtu i dërgoi një mesazh avokatit të Shtëpisë së Bardhë: “Jam shumë e mërzitur. Gjithçka për të cilën kemi punuar është fshirë”.
4) Grupet e ekstremit të djathtë planifikuan – dhe më pas vepruan
Paralajmërimet për grupet e armatosura që synonin Uashingtonin dhe madje edhe Capitolin filluan të vinin që në dhjetor 2020. Raporti thoshte se FBI-së iu dërguan mesazhe që qarkullonin rreth grupeve të udhëhequra nga Oath Keepers dhe Proud Boys të ekstremit të djathtë.
Policia e Capitol-it dhe agjentët e Shërbimit Sekret – të cilët janë përgjegjës për mbrojtjen e presidentit – morën mesazhe të ngjashme. Disa e quajtën në mënyrë specifike Capitolin si një vatër aktiviteti potencialisht të dhunshëm.
Disa nga mesazhet erdhën nga aplikacione private të enkriptuara të bisedës, por të tjerat ishin të dukshme publikisht në faqet e internetit pro-Trump dhe Twitter. Anëtarët e këtyre grupeve të ekstremit të djathtë përfunduan mes turmës brenda Capitolit më 6 janar.
Së bashku me raportin, komisioni publikoi dhjetëra transkripta të papërpunuara të dëshmive të dëshmitarëve në seanca të mbyllura. Disa nga mbështetësit më të mëdhenj të Trump – si Alex Jones dhe nacionalisti i bardhë Nick Fuentes – refuzuan t’u përgjigjen pyetjeve, duke përmendur të drejtat e tyre kushtetuese. Por dëshmitë e të tjerëve – duke përfshirë themeluesin e Oath Keepers, Stewart Rhodes dhe udhëheqësin e Proud Boys, Enrique Tarria – treguan mendimin konspirativ midis fraksioneve të ekstremit të djathtë të përfshirë në trazira.
5) Trump u përpoq t’i bënte presion Zv/Presidentit Mike Pence për të përmbysur në mënyrë të paligjshme rezultatet e zgjedhjeve
Një pjesë e planit të Trump për të qëndruar në detyrë u rrotullua rreth një interpretimi të diskutueshëm të Kushtetutës së SHBA, për të cilin ai besonte se e lejonte Zv/Presidentin Mike Pence ta shpallte atë fitues.
Më 6 janar, Trump u përpoq të telefononte Pence, duke u bërtitur ndihmësve për ta marrë atë në telefon, sipas raportit. Ish-presidenti më pas i tha në mënyrë të rreme Pence se kishte autoritetin për të ndërhyrë. Dëshmitarët i thanë komitetit se në një moment Trump e quajti nënpresidentin një “të dobët” dhe tha se ai “nuk ishte mjaft i ashpër”.
Duke iu drejtuar turmës më 6 janar, Trump tha se shpresonte që Pence “do të bënte gjënë e duhur”. Më vonë, në mes të sulmit, rebelët do të këndonin “Hang Mike Pence” ndërsa sulmuan Capitol-in. /tesheshi.com/
