Çfarë është “GBU-39”, ajo që vret duke të djegur?
Në ditët e fundit, rrjetet sociale – kryesisht Instagram dhe TikTok – janë “mbushur” me një imazh të krijuar me ndihmën e shërbimit të inteligjencës artificiale Ideogram. Fotoja tregon një kamp për refugjatët në Rripin e Gazës, me një shenjë të madhe “All Eyes on Rafah”.
Situata në Rafah është ndoshta më e vështira në të gjithë zonën e Gazës që nga fillimi i konfliktit dhe tani është zbuluar se aty janë hedhur bomba amerikane “GBU-39”, duke vrarë e plagosur dhjetëra civilë.
Është pothuajse e sigurt se bombat në fjalë janë të prodhuesit amerikan Boeing Integrated Defense, pjesë e gjigantit të aviacionit Boeing, i cili zhvillon programe të ndryshme për Pentagonin. Ditët e fundit, shumica e mediave amerikane raportuan deklaratat e “ish-ekspertëve ushtarakë”, të cilët për arsye të kuptueshme kërkuan të mbeten anonimë.
“Menjëherë i kam njohur pjesët e bombës, sepse kam punuar pesë vjet në instalimin e elektronikës në atë program”, thotë një nga bashkëbiseduesit. Një tjetër “ekspert amerikan i asgjësimit të armëve”, identiteti i të cilit u konfirmua edhe nga The New York Times, në profilin e tij në rrjetin X, tregoi drejtpërdrejt vetë fragmentet e bombës.
“Kjo është një pjesë e pjesës së pasme të bombës së kontrollit të fluturimit,” tha ai.
Bomba me diametër të vogël
Vetë “GBU-39” i përket klasës së “bombave me diametër të vogël” (Small Diamter Bomb, SDB). Gjithashtu, ai është projektuar me qëllim që të jetë i përputhshëm me sa më shumë avionë amerikanë, si luftarakë (që i shkrepin me siguresa elektronike) ashtu edhe bombardues të rëndë strategjik. “GBU-39” ishte gjithashtu një nga bombat e para që mund të përdorej gjatë përdorimit të sistemit EMALS për përshpejtimin elektromagnetik kur ngrihej nga një aeroplanmbajtëse. Nëse avionët janë të pajisur me sistemin shtesë “BRU-61”, atëherë mund të mbajnë katër bomba të këtij lloji.
Një “GBU-39” kushton rreth 40.000 dollarë, që konsiderohet si “blerja më e mirë” në vendet e NATO-s për këtë lloj bombe, pasi është e pajisur me elektronikë të komplikuar. Kjo e vendos “GBU-39” në klasën moderne të bombave “të zgjuara” SIAB me korrigjim objektivi.
Në të ardhmen e afërt, forcat amerikane duhet të vënë në përdorim një gjeneratë të re, të përmirësuar të kësaj bombë, të quajtur “Storm Breaker”, e cila do të ketë një kamerë termike (IRTS) për korrigjimin e objektivit në errësirë, si dhe një radar opsional me “Bllokimi i gjurmimit të objektivit ATC” (njohja e objektivit dhe gjurmimi automatik).
Një bombë e krijuar për të djegur
Vetë “GBU-39” ka një gjatësi prej 1.8 metrash dhe një peshë në aeroplan 130 kilogramë, dhe këto parametra ndryshojnë pak në varësi të gjenerimit të avionit në të cilin është montuar dhe llojit të kokës. Edhe pse Forcat Ajrore të SHBA (USAF) deklarojnë se “GBU-39 përdoret aktualisht vetëm në aeroplanin “F-15 Strike Eagle”, është e sigurt që një version që mund të lëshohet nga avioni “F-16 Fighting Falcon” ishte dorëzuar në Izrael.
Ajo që gjithashtu e dallon “GBU-39” nga zgjidhjet e tjera të ngjashme është modulariteti i tij i madh. Kështu, koka e sapozhvilluar FLM (Focused Lethality Munition) mund të montohet në trupin bazë të raketës. Punon në parimin e “metalit inert me densitet të lartë” me eksploziv nitro-amine “Octogen” ose me “Hexogen RDX”.
Të dy këta eksplozivë kanë një valë shpërthimi të drejtuar, e cila në teori përmirëson saktësinë në zonat e populluara urbane. Gjithashtu, vala e shpërthimit DBW rezulton në një temperaturë jashtëzakonisht të lartë, e cila çon në “djegien” pothuajse të menjëhershme të njerëzve – ashtu siç ishte rasti në Rafah. Përveç FLM, “GBU-39” mund të pajiset edhe me një kokë lufte me lazer SAL. “Semi Active Laser” është një lloj drejtimi në të cilin aktivizohet një rreze lazer, një pjesë e së cilës “rikthehet” në detektorin optik dhe në të mund të matet distanca ose lëvizja e vetë objektivit.
Nga Rafah në Kiev
Në vitin 2016, Australia bleu pothuajse 3000 bomba “GBU-39” në versionin “standard”, për gati 400 milionë dollarë, por ato u dorëzuan vetëm në vitin 2019, pasi Boeing-u duhej të dorëzonte fillimisht porosinë e Pentagonit për SOCOM-in amerikan, komandën kryesore të Forcave Speciale të SHBA-së, me bazë në MacDill AFB në Florida.
Përveç Australisë, “GBU-39” është në pronësi edhe të Italisë, Holandës, Arabisë Saudite, Koresë së Jugut dhe Suedisë. Izraeli ka të paktën 6500 versione të ndryshme të bombave amerikane “GBU”, të cilat janë blerë në 2012 dhe 2015.
Në mesin e vitit të kaluar, sistemet më të fundit të “bombave me rreze të gjatë të lëshuar nga toka” (GLSDB) u dorëzuan në Ukrainë. Ky sistem përbëhet nga “GBU-39” tashmë ekzistues, mbi të cilin është montuar një motor shtesë rakete “M-26”, i cili pothuajse dyfishon rrezen e tyre – nga rreth 60 kilometra (në varësi të motit) në të paktën 100 kilometra.
Për një kohë të gjatë, Kievi u ka kërkuar aleatëve të NATO-s bomba moderne të drejtuara që kanë një rreze të gjatë dhe saktësi të lartë, në mënyrë që, para së gjithash, të mund të sulmojë linjat ruse të furnizimit ndërsa ato janë ende në territorin rus.
Uashingtoni, Londra dhe Brukseli kanë qenë prej kohësh skeptikë për këtë çështje, duke besuar se sulmet e shpeshta brenda territorit të Rusisë mund të provokojnë Kremlinin për të zgjeruar fushatën në vende të tjera të rajonit. Megjithatë, përdorimi i sistemit GBU/GLSDB nga forcat ukrainase të sigurisë doli të ishte një sukses i pjesshëm.
Meqenëse koka është një “version bazë”, sistemet ruse në shumicën e rasteve ishin në gjendje të bllokonin sinjalin satelitor GPS dhe “GBU-39” humbi objektivin e tij për disa kilometra.
Rusia gjithashtu ka përdorur një sistem shumë të ngjashëm që nga fillimi i agresionit të saj kundër Ukrainës, kryesisht “UMPB-30SN” ose “bombë e drejtuar universale” dhe “KAB-1500S”. Të dyja bombat e drejtuara kanë drejtim satelitor drejt objektivit, por duke përdorur sistemin rus GLONASS. Ato janë në përdorim që nga viti 2019 dhe janë prodhuar nga Korporata për Raketat Taktike (KTRV), në Korolievo, afër Moskës. /tesheshi.com/
