Armiku yt i parë në rrugën e suksesit është përtacia. Këtu nuk mendoj ta përkufizoj këtë shprehi të demshme. Atë edhe unë edhe ti, ne të gjithë pak a shumë e dimë, për arsye se që moti është thënë se njeriu është gjallese përtace. Por, une ty do të them vetëm një gjë, përtacia nuk është armik i cili i del përpara njeriut dhe përleshet me të si burrat. Përkundrazi, përtacia është një frikacake që merr forma te ndryshme si trimat e tregimeve të vjetra dhe duke përdorë me mijëra dredhi mundohet që ta mposhtë njeriun. Madhësia e rrezikut fshihet pikërisht këtu.
Përtacia, varësisht nga njeriu dhe koha në të cilën paraqitet, hyn në të gjitha format e mundshme. Ajo e fiton karakterin varësisht nga karakteri dhe sjelljet e njeriut që gjendet përballe. Sinonimet e ndryshme të përtacisë i tregojnë qartë format e saj. Një sinonim i përtacisë është edhe përtimi. Sinonimet tjera janë: indiferenca, mospërfillja, snobizmi, indolenca, denbelizmi, qejfkënaqësia, hutia…! Pertacia nuk shfaqet para çdokujt në të njëjtën formë. Ajo gjithnjë e ndërron rolin si artisti pa punë. Herë merr formën e mikut të sinqertë dhe mirëdashës, herë formën e arsyetimit, si sëmundje, lodhje, dhembje e herë duket se bën punë por në të vërtetë nuk punon asgjë, ndërsa herën tjetër flet ëmbël dhe të mashtron. Ajo ka një filozofi mashtruese dhe letërsi demagogjike. Tash dëgjo me vëmendje meqë do të t’i lexoj disa pjesë nga libri i përtacisë
– Oh mor burrë edhe ti…, çka bëjnë ata që punojnë..? – Mos e dëshpëro veten në këtë botë kalimtare, puna është lodhje. Jeta është një shans. – Nëse ke shans ke çdo gjë. Nëse nuk ke shans edhe veten në e copëtofsh s’ka fajde. Ti e di se edhe ai që e solli ujin edhe ai që e theu shtamën është i njëjti..! -Ti theje shtamen, ujin le ta sjellin te tjerët, kurse ti pi me shëndet..! Nëse një punë duhet të bëhet, edhe në kokë të shpinës në qëndrosh ajo do të bëhet, por nëse nuk do të bëhet, edhe po qe se ndahesh më dysh ajo nuk do të bëhet. – Lëre njëherë, shtrihu, nesër në mëngjes e bën.- Ty puna nuk të bën mirë, të humb oreksi, të shuhet gëzimi. E kam shprehi, nuk mundem që tërë vitin të endem nëpër biblioteka me libër nën sqetull, çfare te bej..! -Njëzet ditë para provimeve do te ulem, do ta lodh kokën dhe tak, do t’i jap provimet. Nuk e di pse mendja vetëm në provim më zgjohet, gjatë vitit jam si në gjumë… Dhe, pse të lodhem, edhe ai i suksesshmi edhe i pasuksesshmi a nuk do të vdesin? – Njeriu njëherë vjen në këtë botë, shiko të jetosh pa brenga në këtë jetë.
Sa e sa gjëra tjera të ngjashme ka në librin e përtacisë. Nuk dëshiroj që të ta lodh kokën me gjërat të cilat edhe vetë i di. Por një gjë do ta them, nëse je përtac dhe përtacia yte nuk është për shkak të ndonjë sëmundjeje organike por vetëm mosvarje e veshit, mospërfillje, indolence, dembelizëm apo përtim, ate-herë me përdorimin e vullnetit mund ta mposhtish këtë armik të suksesit. Por, nëse ke të meta trupore, atëherë këtë duhet ta konsultosh me mjekët.
/Ali Fuad Bashgil – “Kokë me kokë me të rinjët”/
