Në çdo biznes ekzistojnë dy llojet e mëposhtme të kostove:
- kostot direkte; dhe
- kostot indirekte.
Kostot direkte + kosto indirekte = kosto totale
Kostot direkte janë kostot e atyre artikujve që bëhen pjesë e produkteve ose shërbimeve tuaja;
1.Lëndët e para dhe pjesët që hyjnë në produkt, të njohura si kosto materiale;
2.Pagat dhe kontributet (dmth sigurimi pensional, kompensimi ushqimor) që u paguhen punëtorëve për kohën që duhet për të prodhuar një produkt, të njohura si kosto pune.
Kostot indirekte janë kostot e gjithçkaje tjetër që nevojitet për të drejtuar biznesin tuaj. Këto njihen si shpenzime të shumës së përgjithshme (shpenzime të përgjithshme):
1.Përdorimi i ndërtesave, makinerive dhe pajisjeve, mirëmbajtja, riparimi dhe zëvendësimi i tyre;
2.Karburanti, energjia elektrike dhe ngrohja;
3.Pagat për të gjithë ata që nuk janë të lidhur drejtpërdrejt me prodhimin e produktit, duke përfshirë edhe pagën e vetë pronarit;
4.Shpenzimet e zyrës (enë, post, telefon etj.);
5.Shpenzimet e shitjes, përveç pagave;
6.Kostot financiare (dmth interesi i kredisë).
Ndarja bazë e kostove në direkte dhe indirekte vlen për të gjitha llojet e bizneseve apo aktiviteteve, qofshin ato me shumicë apo pakicë, qoftë prodhim apo shërbim (servise makinash, restorante, kamion apo lavazh).
I vetmi ndryshim është se kostoja e lëndëve të para mund të jetë shumë e vogël në disa raste (dmth. shërbimi i makinës, ku kostoja bazë është përdorimi i punës së mekanikut).
Kur përcaktojmë kostot, ndonjëherë flasim për vlerën e shtuar të produktit. Vlera e shtuar është diferenca midis çmimit të shitjes dhe kostos totale të një produkti.
Shihni shembujt e mëposhtëm:
PRODHUESI
Për një prodhues, kostot direkte janë kostot e lëndëve të para dhe të punës, të cilat përfshihen në produkt. Puna dhe lëndët e para janë të barabarta në vlerë dhe së bashku mbulojnë 80 për qind të kostove totale. Kostot indirekte – zyra dhe transporti për dërgimin e produktit, mbulojnë 20 për qind të kostove totale.
RESTORANT
Në industrinë e shërbimeve, kostot direkte janë kostot e lëndëve të para dhe të punës që shkojnë drejtpërdrejt në shërbimin që ofroni. Në një restorant, lëndët e para janë kryesisht ushqimi, ndërsa kostot e punës janë më pak se gjysma e asaj të ushqimit. Kostot direkte mbulojnë 80 për qind të kostove totale. Shpenzimet indirekte – ngrohje, qira, etj., si shpenzimet e kamarierit të cilët mbulojnë 20 për qind të kostove totale.
SERVISIMI I MAKINAVE
Servisimi i makinave është gjithashtu pjesë e industrisë së shërbimeve. Kostot direkte janë në pjesën më të madhe kosto pune, ndërsa lëndët e para (pjesët e këmbimit) janë më pak se gjysma e kostove të punës. Kostot direkte përbëjnë 85 për qind të kostove totale. Kostot indirekte, dmth. zyra dhe komercialistët, përfaqësojnë 15 për qind të kostove totale.
DYQANI
Për një tregtar, kostot direkte janë thjesht shumat që ai u paguan furnitorëve për mallrat që blen prej tyre, duke përfshirë kostot e transportit që kërkohen që mallrat të arrijnë në dyqan. Kostot indirekte janë kostoja e qirasë së një dyqani, energjia elektrike, ndriçimi, pastrimi dhe peizazhi, pagat për asistentët, etj.
STUDENTËT.MK
