Streset dhe ankthet e jetës janë sot ndër shkaktarët më të rëndësishëm të vdekshmërisë. Dhe jo vetëm kjo, por në mënyrë direkte apo indirekte ato janë gjithashtu shkaktarë të rëndësishëm të sëmundjeve koronare, të cilat cilësohen si vrasësi numër një i njerëzimit sot.
Irritim, paqëndrueshmëri emocionale, pagjumësi, vështirësi në përqëndrim, lodhje, mbindjeshmëri ndaj kritikave, humbje apo shtim në peshë, frikë nga dështimi, shtim i varësisë ndaj qetësuese janë simptomat aq të njohura të stresit.
Ankthi dhe çrregullimet psiqike shkaktojnë një zinxhir ndryshimesh metabolike, të cilat nga ana tjetër, dëmtojnë një sërë indesh të trupit, duke shkaktuar ato që njihen me emrin sëmundje psiko-somatike. Stresi mund të shkaktojë ulçerën peptike, inpotencë, infrakt, hipertension arterial, dobësim të sistemit imunitarë, çrregullime të personalitetit, etj.
Patologu i famshëm Uilliam Boid e konsideron sëmundjen si “fiziologji (gjëndja natyrale) e dëmtuar”. Është pikërisht manipulimi nga ana jonë i kësaj fiziologjie që na çon në rezultate jo natyrale. Ne nuk mund ta shmangim stresin nga jeta jonë, e as të jetojmë pa stress. Ai ka një rëndësi thelbësore për zhvillimin e aftësive njerëzore. Por stresi i tepërt është jashtëzakonisht i rrezikshëm për jetën e njeriut. Qëllimi i terapive fizike dhe psikologjike është reduktimi i stresit brenda kufinjve të normales.
Në përpjekje për të gjetur mënyrën për parandalimin dhe kurimin e stresit dhe pasojave të tij, janë modeluar teori dhe metoda të ndryshme.
Metoda të shumta për arritjen e këtij qëllimi gjënden, në një formë të përkryer, në praktikën islame. Islami është një sistem i plotë jetese dhe si i tillë i përshtatet më së miri njeriut, sepse është ndërtuar sipas tipareve të tij, që me anë të praktikave të kujdeset për trupin dhe shpirtin e tij, si dhe për ekuilibrin dhe harmoninë mes tyre.
Trupi i njeriut mund të krahasohet në një farë mënyre me një makineri. Kështu p.sh. magnetofoni ka shumë pjesë mekanike dhe elektrike, por ai nuk funksionon pa energji. Në të njëjtën mënyrë, në përbërje të njeriut nuk ka vetëm pjesë anatomike dhe fluide, por edhe një shpirt. Që trupi i njeriut të funksionojë sipas natyrës së tij të plotë duhet që, këto pjesë anatomike dhe shpirti të jenë në harmoni të plotë. Pikërisht, kujdesi për shpirtin zë vend qëndror në aktin e adhurimit të Zotit, në Islam. Ky kujde përbëhet nga disa komponentë: Besimi (imani), i cili në Islam merr një kuptim specific dhe nuk mund të barazohet me ndikimin që ka tek njeriu një besim i thjehtë, ashtu siç edhe namazi nuk është thjesht një lutje, apo abdesi një lrje e thjeshtë, agjërimi thjesht uri, zekati thjeshtë mëshirë, haxhi thjeshtë pelegrinazh në një vend të shenjtë, e kështu me radhë. Të gjitha këto, në vetvete përfaqësojnë institucione që përmbushin në mënyrën më të shëndetshme nevojat komplekse të njeriut.
Besimi në Zot është nevoja e parë dhe më e domosdoshme për stabilitet shpirtëror. Mungesa e besimit në Krijuesin e Plotfuqishëm është një nga shkaqet që e çojnë njeriun në çrregullime psikologjike. Njeriu është gjithmonë i ekspozuar ndaj stresorëve të shumtë dhe përpjekjet për t’u përshtatur me to janë po aq të shumta. Individi që beson Allahun e Plotfuqishëm dhe është i vetëdijshëm për praninë e Tij, ka një mbështetje të madhe morale, e cila do ta ndihmojë atë në situatat më të vështira të jetës. Rezultati i përshtatjes ndaj stresit varet më tepër nga natyra e njeriut se sa nga intensiteti i tij.
Duke iu referuar një hadithi të Muhammedit (a.s.), i cili thotë: “përkujtimi i Allahut jep kënaqësinë e zemrës”, është logjike të mendojmë se besimi në një Zot, siç mëson islami, jep një mbështetje të madhe morale dhe siguron kënaqësinë e zemrës dhe sigurinë shpirtërore.
Besimi në jetë e përtejme dhe pranimi i të pashmangshmes.
Një njeri që beson se problemet e kësaj bote janë të përkohshme dhe se ekziston një jetë tjetër pas vdekjes do të jetë i kënaqur me gjithçka që do të marrë nga kjo jetë. Pranimi i të pashmangshmes është një mekanizëm i domosdoshëm i mbrojtjes psikologjike ndaj problemeve. Besimi në jetën e përtejme dhe në përcaktimin e Zotit, siç mëson islami, është mbrojtja më e mirë për secilin.
Në situata stresi apo paniku, jobesimtari sillet ndryshe nga besimtari. Ai nuk ka një pikë referimi, ku të mbështetet, ku të kërkojë udhëzim, ndihmë e falje. Ai nuk di dhe nuk beson në një botë tjetër përveç asaj tokësore, mbi të cilën nuk ka asnjë kontroll. Të tillët ndihmën apo ngushëllimin do ta kërkojnë tek droga, alkooli, apo çdo lloj vesi, pasojat e të cilëve dihen.Thelbi i islamit është të çlirohemi nga të gjithë idhujt e rremë përreth dhe brenda nesh, dukemos adhuruar tjetër përveç Zotit. Duke mbajtur shpresën tek Allahu, njeriu minimizon stresin që ushtrohet ndaj tij, duke reduktuar përgjegjësitë.
“Ne do t’ju sprovojmë me uri, frikë, humbje nga pasuria apo nga jeta, por ti jepu lajmin e mirë besimtarëve, të cilët kur i godet ndonjë e keqe thonë:’Ne jemi të Allahut, dhe tek Ai do të kthehemi. Të tillët janë ata që tek Zoti i tyre kanë mëshirë dhe të tillët janë ata, të udhëzuarit në rrugën e drejtë.” El-Bekare, 155.
Vetëm Zoti e di cili është fati ynë. Ne nuk mund të parashikojmë të ardhmen. Kur njeriu është i vetëdijshëm që çdo gjë është në dorën e Allahut, do ta presë më me qetësi çdo problem.
Mosbesimi përshkruhet si sëmundje, që kryesisht shkaktohet nga arrogance dhe hezitimi në pranimin e së vërtetës.
“Zemrat e tyre janë të sëmura dhe Zoti e ka rënduar sëmundjen e tyre dhe i rëndë do të jetë ndëshkimi i tyre, sepse ata gënjejnë veten e tyre.” (El-Bekare, 10).
Namazi si mjet relaksimi.
Në namaz, njeriu përqëndrohet në adhurimin ndaj Allahut, Të Gjithëmëshirshmit, të Gjithëpushtetshmit, ndaj të Pakufizuarit, i Cili i tillë do të jetë gjithmonë. Ai është Zoti i Ditës së Gjykimit, ditës kur do të vendoset fati i gjithësecilit. Në namaz njeriu, jo vetëm përqendrohet , por edhe flet me Allahun, duke recituar fjalët e Kur’anit. Njeriu qëndron në këmbë para Allahut, përkulet, bie në sexhde, duke e përmendur dhe lartësuar Atë, me anë të verseteve madhështore të zbritura në Kur’an.
Si në aspektin fizik, ashtu edhe në atë mendorë, namazi është mënyra më e mirë dhe më efikase e përqëndrimit qe mund të arrijë mendja njerëzore.
Janë të shumta studimet shkencore që kanë vërtetuar epërsinë e praktikave islame në luftëm kundër stresit.
Abdesi, përveç larjes fizike të pjesëve më të ekspozuara të trupit, i kujton muslimanit larjen e mëkateve, gjë që i krijon qetësi shpirtërore.
“Zoti i do më tepër ata që janë me shpirtë e me trup të pastër”. (El-Bekare, 222)
Këndimi i Kur’anit, gjithashtu, ka një efekt shërues në trup, mendje dhe zemër.
“Ne të shpallëm Kur’anin, shërim dhe mëshirë për besimtarët, ndërsa pabesimtarëve nuk u jep gjë tjetër përveç dëshpërimit.”,
Studiuesit muslimanë kanë treguar se kur muslimani lexon kur’anin mendimet, ndjenjat, frika dhe fajet e kaluara çlirohen dhe largohen, presioni i gjakut bie, frymëmarrja normalizohet dhe stresi pakësohet.
Lëvizjet fizike në namaz janë të lehta, uniforme dhe përfshijnë të gjitha muskujt dhe artikulacionet. Shpenzimi kalorik ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit energjik.Për të gjitha këto arsye e për shumë e shumë të tjera, muslimani këshillohet t’i shtojë përmendjet e Allahut dhe praktikimin e rregullt të praktikave islame.
“O ju që besuat, kërkoni ndihmë me durim e me të falur (namaz) se vërtetë Allahu është me durimtarët.” (El-Bekare, 153).
Ornela Ademovi
Read more: http://psikologjiaislame.webnode.com/news/ndikimi-i-fese-ne-shendetin-mendore-dhe-largimin-e-stresit/
