Çfarë parathuhet nga ajo që po ngjet në Detin e Kuq?
Sulmet e militantëve të mbështetur nga Irani në Detin e Kuq kanë mbyllur një nga rrugët kryesore tregtare në botë për shumicën e anijeve me kontejnerë, anije që transportojnë gjithçka, nga pjesët e makinave te këpucët nga një cep i botës në tjetrin, shkruan CNN.
Mbyllja e zgjatur e rrugës ujore, e cila lidhet me Kanalin e Suezit, mund të kërcënojë zinxhirët globalë të furnizimit dhe të rrisë çmimin e mallrave industriale në një moment vendimtar në luftën për të mposhtur inflacionin.
Kanali i Suezit përbën 10-15% të tregtisë botërore, e cila përfshin eksportet e naftës dhe 30% të vëllimit global të transportit me kontejnerë.
Militantët Houthi, të vendosur në Jemen, po reagojnë kundër Izraelit duke bërë të pamundur kalimin e anijeve në Detin e Kuq. Ndaj dhe ushtria amerikane dhe aleatët e saj kanë reaguar më sulme në tre ditët e fundit.
Forcat amerikane dhe britanike goditën më shumë se 60 objektiva Houthi në atë që presidenti amerikan Joe Biden tha se ishte një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj kërcënimit të “lirisë së lundrimit në një nga rrugët ujore më të rëndësishme në botë”.
Tesla po ndalon shumicën e prodhimit në fabrikën e saj të madhe të makinave elektrike në Gjermani pasi sulmet ndërprenë furnizimin me pjesë. Tregtarët paralajmërojnë vonesa të dërgesave dhe kostoja e transportit të mallrave nga deti po rritet.
Çmimet e naftës po rriten gjithashtu – Brent dhe nafta e papërpunuar amerikane u rritën rreth 3% të premten nga frika e një lufte më të gjerë rajonale që mund të prishë furnizimet. Tregjet e energjisë ishin tashmë në tension pasi Irani kapi një cisternë në Gjirin e Omanit të enjten.
Në një raport të botuar të martën, Banka Botërore paralajmëroi se ndërprerja e rrugëve kryesore të transportit “krijoi ndërprerje në rrjetet e furnizimit dhe rriti gjasat për pengesa inflacioniste”.
Gjashtë nga dhjetë kompanitë më të mëdha të transportit të kontejnerëve – Maersk, MSC, Hapag-Lloyd, CMA CGM, ZIM dhe ONE – kryesisht ose plotësisht shmangin Detin e Kuq për shkak të kërcënimit të paraqitur nga militantët Houthi.
Rreziku për ekuipazhin, ngarkesën dhe anijet i ka detyruar transportuesit të devijojnë anijet rreth Kepit të Shpresës së Mirë të Afrikës së Jugut, duke rezultuar në vonesa deri në tre javë.
CEO i Maersk, Vincent Clerc, i tha Financial Times të enjten, më 11 janar, se rivendosja e kalimit të sigurt përmes Detit të Kuq mund të zgjasë e muaj. “Kjo mund të ketë pasoja mjaft të rëndësishme për rritjen globale (ekonomike),” shtoi ai.
Tregtia globale ra 1.3% nga nëntori në dhjetor, tha të enjten Instituti Gjerman për Ekonominë Botërore në Kiel, duke thënë se kjo ishte “pasojë e sulmeve ndaj anijeve të mallrave në Detin e Kuq”.
Kostot e transportit tashmë janë rritur, gjë që mund të ndikojë përfundimisht në çmimet e konsumit.
“Sa më të gjata të jenë ndërprerjet, aq më të forta janë efektet e stagflacionit për ekonominë globale,” shkroi kryeekonomisti i Allianz Mohamed A. El Erian javën e kaluar në X, duke iu referuar kombinimit toksik të rritjes ekonomike të ulët ose zero dhe inflacionit të lartë. /tesheshi.com/
