Një analizë nga Le Monde mbi “vendbetejën” ishullore Kino-Amerikane
Gazeta franceze Le Monde shkruan se plani i Kinës për të pushtuar Tajvanin me forcë, nëse është e nevojshme, ka disa arsye historike, strategjike dhe gjeopolitike. Më të rëndësishmet janë duke kërkuar një mundësi që ishulli të bjerë në duart e saj dhe të prishë aleancat amerikane në rajon.
Gazeta detajon këto pesë arsye në një artikull të Gary Dagorn, duke mohuar që në fillim çdo legjitimitet të sundimit kinez mbi Tajvanin.
Le Monde vëren se Pekini, pasi mohoi legjitimitetin e tij për të sunduar ishullin, papritur ndryshoi mendje dhe filloi ta pretendonte atë pasi i mbijetoi një lufte civile në 1949.
1. Një përpjekje për të sunduar të gjithë zonën kinezishtfolëse
Stephane Corcuff, sinolog dhe studiues në Qendrën Franceze për Studime Bashkëkohore Kineze me bazë në Taipei, tha se Partia Komuniste Kineze e konsideron “problemin e Tajvanit” një çështje të brendshme dhe nuk lejon asnjë ndërhyrje të jashtme në këtë rajon, të cilin Kina nuk e ka kontrolluar kurrë.
Ai vëren se “Bashkimi i Kinës nuk synon ribashkimin e Tajvanit dhe Kinës, por aneksimin e një vendi sovran, bazuar në çështje historike, etnike dhe gjuhësore”.
“Kina pretendon sovranitetin mbi Tajvanin duke folur për ribashkim, por ky term është absolutisht i papërshtatshëm, sepse Tajvani nuk ka qenë kurrë kinez,” tha studiuesja Marianne Peron-Doise nga Instituti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Strategjike.
2. Prishja e aleancave amerikane
Kina e sotme në vitin 2022 ka pak të bëjë me Kinën komuniste në fund të vitit 1949.
Zhvillimi i saj spektakolar ekonomik në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të e lejoi atë të afirmohej si një superfuqi dhe të hynte në konkurrencë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Megjithatë, gjeografia e rajoneve të Detit të Kinës Lindore dhe Jugore dhe aleancat e fqinjëve të saj penguan ambiciet e Kinës për dominim.
“Pekini është në një farë mënyre i kufizuar në detet e Kinës dhe nuk ka akses të lirë në Oqeanin Paqësor sepse është i ndarë nga një sërë ishujsh me të cilët ka marrëdhënie të tensionuara”, thotë Marc Julienne, nga Instituti Francez i Marrëdhënieve Ndërkombëtare.
Ai thotë se ato ishuj kanë hyrë në aleanca të ndërsjella mbrojtëse me amerikanët dhe se në to ka baza ajrore amerikane.
Gazeta paralajmëron se një nga qëllimet e aneksimit ushtarak të Tajvanit është dobësimi i ndjeshëm i pranisë amerikane në rajon dhe konfirmimi i hegjemonisë kineze, sepse “Tajvani është një lloj bllokimi në Oqeanin Paqësor për Kinën”, shpjegon Marc Julienne.
Aneksimi do ta bëjë ushtrinë kineze të aftë të shkëpusë SHBA-në nga ndërhyrja në rajon, sepse aksesi i saj do të jetë i vështirë dhe “kur SHBA nuk do të jetë më në gjendje të mbrojë Japoninë, aleanca nuk do të zgjasë”.
3. Zgjerim i gamës së nëndetëseve bërthamore
Aneksimi i Tajvanit mund të lidhet me parandalimin bërthamor, veçanërisht komponentin e tij oqeanik, sipas Le Monde, pasi shumë elementë gjeografikë kufizojnë manovrimin e nëndetëseve kineze me raketa balistike.
Rrjeti aktual i dy zinxhirëve të ishujve u mundëson aleatëve amerikanë të dallojnë lehtësisht nëndetëset kineze që kërkojnë të arrijnë në Oqeanin Paqësor.
Marc Julienne thekson se “japonezët, amerikanët dhe tajvanezët kanë aftësi shumë të mira luftarake anti-nëndetëse dhe janë në gjendje të gjurmojnë këtë lloj nëndetëse”, duke i detyruar kinezët të mbështeten në raketat e tyre balistike tokë-tokë, të cilat janë në thelb më shumë vulnerabël se nëndetëset, sepse ato mund të fshihen më lehtë.
4. Forcimi i pretendimeve të tjera territoriale dhe detare
Aneksimi i Tajvanit, sipas Le Monde, do t’i shërbente qëllimeve të tjera të Pekinit, siç janë pretendimet e tij të shumta territoriale dhe detare.
Studiuesi Doise thotë se “problemi i ngushticës së Tajvanit duhet të vendoset sërish në kuadrin më të gjerë të zgjerimit global të fuqisë detare kineze”.
Duke kontrolluar Tajvanin, Kina mund të zgjerojë zonën e saj ekskluzive ekonomike dhe të vendosë kufizime në transportin e mallrave.
5. Dominimi i tregut të gjysmëpërçuesve në Tajvan
Së fundi, kapja e Tajvanit do t’i lejonte regjimit në Pekin të kontrollonte industrinë e gjysmëpërçuesve atje, e cila përbën një pjesë të madhe të prodhimit global (63 përqind).
Këta komponentë janë thelbësorë për prodhimin e produkteve të teknologjisë së lartë si telefonat, aeroplanët, panelet diellore… dhe janë vendimtare për ekonominë globale. /tesheshi.com/
