15.1 C
Pristina
Thursday, May 2, 2024

Akulli në Arktik ka thyer një tjetër rekord këtë vit

Më të lexuarat

Akulli i dimrit në Oqeanin Arktik mbuloi një hapësirë më të vogël për herë të dytë këtë vit, ndërsa zona e shkrirë ka hapur kanalet për anijet dhe eksplorimin e naftës.

Shkalla e akullit lundrues me gjasë arriti një maksimum vjetor prej 14.5 milionë kilometrash katrorë më 17 mars, pjesërisht më i madhi se një rekord i vendosur në vitin 2017, tha Qendra Kombëtare e të Dhënave të Ujit (NSIDC).

Akulli i detit rreth Polit të Veriut ngrihet në pjesën më të madhe të tij në fund të dimrit në mars dhe shkrihet në një minimum vjetor në shtator. Akulli është zvogëluar në dekadat e fundit në një trend që shkencëtarët e lidhin me ndryshimet klimatike si shkak i njeriut.

Akulli dimëror i vitit 2018 është rreth një milion kilometra katror – afërsisht sa madhësia e Egjiptit ose Kolumbisë dhe më e madhe se shteti i Teksasit – nën maksimumin mesatar afatgjatë, tregojnë të dhënat e NSIDC. Qendra, e lidhur me Administratën Kombëtare Amerikane të Oqeanisë dhe Atmosferës, studion të dhënat satelitore të akullit për rreth 39 vjet.

Deri më tani, fokusi më i madh shkencor ka qenë në trendin e zvogëlimit të akullit të detit Arktik në verë, i cili po hap rrugët e transportit nga Paqësori në Atlantik dhe duke lejuar eksplorimin e naftës dhe gazit, edhe pse dëmton popujt indigjenë dhe kafshët e egra si arinjtë polare.

Tërheqja e dimrit do të thotë se sipërfaqet gjithnjë e më të mëdha janë pa akull gjatë gjithë vitit, sidomos në Detin Barent në veri të Rusisë dhe Norvegjisë, që po bëhet më shumë si Oqeani Atlantik, tha Tor Eldevik, një profesor në Qendrën Bjerknes të Universitetit të Bergenit për Hulumtime Klimatike.

Shtrirja e madhe e gazit natyror Shtokman, në veri të Rusisë, është në një zonë që tani është pa akull edhe në thellësitë e dimrit – duke ndihmuar Gazpromin të zhvillojë kërkimet. Zona ka qenë e mbuluar nga akulli deri në vitet 1980.

Hulumtuesit dyshojnë se ngrohtësia e Arktikut mund të prishë fluksin e rrymave ajrore dhe mund të ndikojë në shpërthime të shkurtra të ajrit të ngrohtë dhe më pas dërgimin e stuhive siç është “Bisha nga Lindja” që ka prekur Evropën javët e fundit

Nga ana tjetër, Florida u përball me temperatura të ngrirjes këtë vit dhe vuan kërcënimet afatgjata nga rritja e nivelit të detit.

Në anën tjetër të planetit, akulli i detit rreth Antarktidës kohët e fundit arriti në sasinë më të vogël për verën që kur të dhënat satelitore filluan të maten në vitet 1970.

- Advertisement -spot_img

Më tepër

Të fundit