Pse superfuqia amerikane mund të ketë fatin e perandorive të dikurshme, përfshirë dhe atë Osmane apo Sovjetike?
Autori i shquar amerikan David Ignatius ka zbuluar se një studim i plotë i kryer nga RAND Research Corporation dhe i porositur nga Departamenti Amerikan i Mbrojtjes (Pentagon) ka konfirmuar se Shtetet e Bashkuara janë në një rënie të mundshme nëse nuk reagohet.
Në një artikull në Washington Post, Ignatius shtoi se studimi RAND, i cili do të publikohet të martën, konfirmoi se Shtetet e Bashkuara kanë shumë mjete për t’u rikuperuar dhe shmangur rreziqet e kësaj rënieje, por problemi është se nuk ka ende një njohje kolektive të problemit për ta zgjidhur atë.
Ai shpjegoi se studimi titullohet “Burimet e Rinovueshme të Lëvizshmërisë Kombëtare”, dhe autori kryesor i tij është Michael J. Mazarr. Është pjesë e një serie raportesh të porositura nga Pentagoni për të vlerësuar pozicionin konkurrues të Shteteve të Bashkuara të Amerikës kundrejt Kinës.
Ignatius e përshkroi raportin RAND si “shpërthyes” dhe tha se ai vë në pikëpyetje arsyet pas “rënies relative të pozicionit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës“.
Ai shpjegoi se pozicioni konkurrues i vendit është i kërcënuar nga brenda, veçanërisht në lidhje me rritjen e ngadaltë, plakjen, polarizimin politik dhe një mjedis informacioni të pasaktë, pasi kërcënohet nga jashtë nga sfidat e paraqitura nga Kina si superfuqi dhe rënia e besimit dhe respektit të dhjetra vendeve në zhvillim në raport me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Fatet e fuqive të tjera
Ignatius tha se studimi tregoi se dështimi i amerikanëve për të bashkuar përpjekjet për të identifikuar problemet përpara tyre dhe për të kërkuar zgjidhje për to nënkupton rrezikun e kolapsit dhe tregoi se rikuperimi nga problemet bëhet më i ndërlikuar dhe i zgjatur me kalimin e kohës, ndërkohë që manifestimet e tij janë në periudha të ndryshme kohore dhe faza dhe intervale historike të vështira për t’u njohur. Studimi solli shembuj të fatit të Perandorisë Romake, Spanjolle, Osmane, Austro-Hungareze dhe Bashkimit Sovjetik.
Sipas autorit, studimi tregon se “kur fuqitë e mëdha rrëshqasin nga pozicionet drejtuese për shkak të faktorëve të brendshëm, ato rrallë arrijnë ta kthejnë atë prirje” dhe të ndryshojnë dinamikën e historisë.
Studimi hedh dritë mbi shkaqet e rënies gjithëpërfshirëse kombëtare dhe vë në dukje se ndër to janë varësia ndaj luksit, gara e pasuksesshme me teknologjinë, burokracia e kockëzuar, humbja e virtyteve qytetare, zgjerimi i tepruar ushtarak dhe rraskapitja ushtarake, si dhe elitat egoiste dhe ndërluftuese apo dhe kontradiktat në mjedisin mbrojtës.
Sipas studimit, duhet marrë iniciativa për “zgjidhjen e problemeve para se ato të na pushtojnë”, si dhe përmend mjetet për trajtimin e tyre, që nis nga njohja e problemit, më pas miratimi i një strategjie për zgjidhjen praktike të problemeve në vend që të futet në beteja ideologjike, krahas domosdoshmërisë së forcimit të strukturave të mirëmenaxhimit. Përveç kësaj, elita duhet të jetë e përkushtuar për të mirën publike.
Iniciativa për punë publike
Studimi zbulon se në çështjen e “zgjidhjes së problemeve”, performanca e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në vitin 2024 klasifikohet si “e dobët”.
Sipas autorit, studimi RAND tregon për dy përvoja që mund të përdoren për të shmangur këtë rënie. Përvoja e parë lidhet me Britaninë, e cila arriti të ndërtojë një perandori të suksesshme. Por nga mesi i shekullit të 19-të, ajo u gërrye nga brenda nga humbjet njerëzore dhe mjedisore që rezultuan nga industrializimi, përhapja e korrupsionit dhe joefikasiteti i institucioneve politike, kontrolli i politikës nga një elitë e vogël pronarësh tokash, si dhe hendeku i gjerë ekonomik midis popullsisë së saj.
Studimi, sipas Ignatius, thotë se Britania nxitoi të ndërmerrte reforma urgjente dhe ndryshoi politikat e saj për të lejuar forcimin e burimeve të brendshme dhe mendimtarët kryesorë të saj, si Thomas Carlyle dhe Charles Dickens, morën pjesë në krijimin e një vizioni për reformat.
Rasti i dytë i referohet Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilat pas lulëzimit të epokës së artë në fund të shekullit të 19-të, prosperiteti industrial i shtyu përpara, por në të njëjtën kohë krijoi pabarazi të mëdha në vend, shkaktoi dëme sociale dhe mjedisore dhe përhapje të konsiderueshme të korrupsionit.
Dhe me ardhjen e republikanit Theodore Roosevelt në presidencë, procesi i reformave në fushën e politikës, biznesit, të drejtave të punës, mjedisit dhe luftës kundër korrupsionit u përshpejtua.
Ignatius theksoi se studimi i RAND-it tregon qartë se mosmarrja e iniciativës për të punuar për të mirën publike dhe rilindjen e vendit, duke përdorur mjetet e reformës dhe dorëzimin e administratës tek drejtuesit e rinj që do të zbatojnë masa reformuese që funksionojnë për të gjithë, do të thotë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të fundosen në mënyrë të pashmangshme. /tesheshi.com/
