Raportet delikate që do përcaktojnë luftën apo paqen në Lindjen e Mesme
Ndërsa Donald Trump përgatitet të marrë detyrën si president i SHBA-së pas fitores së tij në zgjedhje, çdo vend po pyet se çfarë mund të thotë për ta rikthimi i liderit populist.
Ndërsa BE përgatitet për një administratë të dytë Trump, Ukraina shikon me nervozizëm dhe Izraeli feston, sytë janë gjithashtu te shtetet kryesore arabe.
Të gjashtë vendet anëtare të Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit të pasur me naftë (GCC) nxituan të urojnë Trump-in për fitoren e tij në zgjedhjet presidenciale.
Princi i kurorës saudite, Mohammed Bin Salman ishte një nga liderët e parë që foli me të në telefon.
Trump ka mbajtur lidhje të forta me udhëheqësit e Gjirit Arab edhe pas përfundimit të mandatit të tij të parë në vitin 2020, duke mbyllur disa marrëveshje shumëmilionëshe dhe duke u angazhuar në diplomaci të qetë prapaskenash.
Megjithatë, ekzistenca e këtyre lidhjeve të qëndrueshme nuk nënkuptonte domosdoshmërisht një avantazh të qartë për të në krahasim me demokratët, sipas ekspertëve nga Gjiri.
Sipas profesorit kuvajtian Bader al-Saif, këto mund të jenë të vetmet zgjedhje në SHBA në të cilat vendet e Gjirit kanë pasur përfshirjen më të vogël, pasi liderët e rajonit kanë arritur të krijojnë marrëdhënie të forta si me republikanët, ashtu edhe me demokratët dhe institucionet e tyre, ndërkohë që kanë prioritet interesat e tyre gjatë viteve të fundit.
“Administrata e ardhshme e SHBA-së duhet të dijë se ne po përpiqemi të balancojmë superfuqitë e ndryshme, sepse secila kontribuon për ne në një mënyrë të ndryshme”, shtoi profesori Saifa.
Shtetet e GCC kanë mbajtur lidhje të forta me rivalët amerikanë Rusinë dhe Kinën gjatë viteve të fundit, një periudhë në të cilën SHBA ka marrë një qasje gjithnjë e më armiqësore ndaj Moskës dhe Pekinit.
Shtetet e Gjirit kanë kthyer gjithashtu një fletë të re në marrëdhëniet e tyre me Iranin.
Ftohja e tensioneve u drejtua nga Arabia Saudite, e cila rivendosi lidhjet me Teheranin në vitin 2023 pas vitesh armiqësie diplomatike.
Kjo mund të përfaqësojë shqetësim për presidencën e Trump.
Edhe pse ai është akuzuar shpesh se është i butë ndaj presidentit rus Vladimir Putin, Trump ndoqi një politikë jashtëzakonisht të ashpër ndaj Kinës dhe Iranit gjatë mandatit të tij të parë si president i SHBA, e cila nuk pritet të ndryshojë tani.
“Në mandatin e parë të Trump, politikat e tij ishin shumë më tepër në përputhje me politikat e Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe në rajon: presion maksimal mbi Iranin, normalizim me izraelitët, kështu që në mandatin e tij të parë kishte më shumë përafrim në disa pika kyçe”, tha Anna Jacobs, analiste e lartë e Grupit të Krizave të Gjirit.
Çështja e Gazës
Fundi i presidencës së Trump-it u shënua nga Marrëveshja e Abrahamit, domethënë suksesi i tij në normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe dy vendeve të GCC, Emirateve dhe Bahreinit, si dhe dy shteteve të tjera arabe, Marokut dhe Sudanit.
Ndërsa Biden bëri përpjekje të mëdha për të vazhduar këtë politikë të normalizimit, duke shpresuar për të vendosur lidhje formale midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, këto plane u shkatërruan pas shpërthimit të luftës së Izraelit në Gaza në 2023 dhe këmbënguljes së Riadit që marrëdhëniet nuk do të normalizoheshin pa krijimin e garantuar të një shteti palestinez.
“Të gjitha shtetet e Gjirit duan të shohin krijimin e një shteti palestinez,” tha Elham Fakhro, një studiues dhe autor i një libri mbi Marrëveshjet Abrahamike. “Emiratet e Bashkuara Arabe, për shembull, e kanë kushtëzuar përfshirjen e tyre në çdo plan të ditës pas krijimit të një shteti palestinez”.
“Në këtë front, Biden i ka dhënë kryeministrit izraelit Netanyahu mbështetje të pakushtëzuar politike dhe ushtarake për të realizuar planet e tij në Gaza”, shtoi Fakhro. “Trump deklaroi se do ta linte Netanyahun ‘të mbaronte punën’ – një vazhdim efektiv i së njëjtës politikë”.
Trump dihet se ka një marrëdhënie të ngushtë me Netanyahun, i cili nxitoi të festonte fitoren e republikanëve ndaj Kamala Harris të mërkurën.
Megjithatë, Jacobs vëren se pavarësisht paparashikueshmërisë së tij, Trump ka mbajtur vazhdimisht pozicione kundër luftës, duke dashur të mbajë forcat amerikane jashtë konflikteve në Lindjen e Mesme.
Jacobs thotë se kjo mund të çojë në dëshirën e Trumpit për t’i dhënë fund luftës, por me rrezikun e mundshëm që ai do të ishte “plotësisht me interesat izraelite më shumë se çdo gjë tjetër”.
Pozicioni i Katarit
Ndërsa shumica e shteteve të GCC mbajnë një pozicion kryesisht të unifikuar kur bëhet fjalë për politikën e jashtme, Katari mund t’i shohë gjërat pak më ndryshe.
“Unë mendoj se katarianët janë ndoshta nervozë për kthimin e Trump-it në Shtëpinë e Bardhë,” tha Jacobs, duke shtuar se bllokada shumëvjeçare e Katarit e udhëhequr nga Arabia Saudite filloi dhe përfundoi gjatë mandatit të parë të Trump-it.
Politika e jashtme e Doha-s ka qenë shpesh e shkëputur nga fqinjët e saj të Gjirit, duke çuar ndonjëherë në tensione të drejtpërdrejta dhe përplasje diplomatike.
“Unë supozoj se shqetësimi i tyre i menjëhershëm do të jetë ruajtja e marrëdhënieve dypalëshe dhe mbajtja e marrëdhënieve të sigurisë,” shtoi Jacobs.
Për sa i përket çështjes së Gazës, ndërsa Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe nuk janë tifozë të Hamasit, shumica e grupit palestinez është i bazuar në Katar, një mbështetës kryesor financiar.
“Unë mendoj se Katari po pret të shohë se si Trump do t’i trajtojë negociatat në Gaza, me sa kujdes do të shqyrtojë marrëdhëniet e Katarit me Hamasin, nëse ai dhe republikanët në Senat dhe Dhomë do të bëjnë presion mbi Katarin për të mbyllur marrëdhëniet e tyre me Hamasin”, shtoi Jacobs.
Megjithatë, ekspertët thonë se të gjitha shtetet e GCC-së po përdorin një nivel të lartë pragmatizmi për të siguruar interesat e tyre pavarësisht nga presidenti amerikan, veçanërisht pasi Trump dihet se është i paparashikueshëm në skenën botërore.
“Administrata e ardhshme me siguri do të gjejë një partner të gatshëm në shtetet e Gjirit nëse i mbështet ata në ruajtjen e pozicionit të tyre në rajon, mbrojtjen e interesave të tyre të sigurisë, promovimin e interesave të tyre tregtare dhe ofrimin e mbështetjes për t’i dhënë fund pushtimit izraelit të tokave palestineze“, tha profesor al-Saif. /tesheshi.com/
