Starti i një sfide të re: zgjedhur sepse di si të sillet me Trumpin…
Ish-kryeministri holandez Mark Rutte do të marrë drejtimin e NATO-s sot, më 1 tetor, në një moment të vështirë për aleancën ushtarake perëndimore.
NATO po përballet me sfida të mëdha, që nga lufta ruse në Ukrainë dhe zgjedhjet e rëndësishme dhe të pasigurta presidenciale në SHBA e deri te ngritja e Kinës. Sekretarin e ri të Përgjithshëm të NATO-s e presin detyra të vështira.
Hija e kthimit të mundshëm të ish-presidentit amerikan Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve të 5 nëntorit po shfaqet mbi Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut, e cila ka 32 anëtarë.
Trumpi thuhet se mendoi të tërhiqte SHBA-në nga NATO në mandatin e tij të parë dhe kërcënoi të mos mbronte aleatët që nuk shpenzojnë mjaftueshëm për mbrojtjen.
Ish-sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, u vlerësua për shmangien e një krize të madhe duke parandaluar që Trump të dobësonte Aleancën.
Nëse ai rizgjidhet, Rutte do të duhet të përdorë të gjitha aftësitë diplomatike që ka fituar në 13 vjet duke udhëhequr Holandën për të parandaluar dobësimin e rolit të SHBA në Aleancë.
Aleatët evropianë tashmë theksojnë se kanë rritur shpenzimet e mbrojtjes për ta qetësuar Trumpin dhe për ta mbajtur atë me vete.
Fitorja elektorale e kandidates demokrate Kamala Harris do të qetësonte NATO-n në një afat të shkurtër. Por diplomatët thonë se ata presin që SHBA-ja të largohet gradualisht nga Evropa, ndërsa Uashingtoni po kthehet gjithnjë e më shumë në Azi, pavarësisht se kush bëhet president.
Mbështetje për Ukrainën
Dhe ndërsa problemi i quajtur Trump mund të zhduket në zgjedhje, çështja e ndezur nga e cila Rutte sigurisht nuk do të mund të shpëtojë është situata në fushën e betejës në Ukrainë.
Anëtarët e NATO-s, të udhëhequr nga SHBA, kanë ofruar 99 për qind të ndihmës së huaj ushtarake për Kievin që nga fillimi i luftës.
Ndërsa lufta po i afrohet vitit të katërt, Rutte do të luajë një rol kyç në grumbullimin e miqve të Ukrainës në mënyrë që mbështetja të mos thahet.
Në të njëjtën kohë, ka thirrje gjithnjë e më të zhurmshme për të gjetur një zgjidhje përmes një marrëveshjeje.
Në samitin në Uashington këtë verë, NATO mori një rol më të madh në koordinimin e dërgimit të armëve në Kiev në mënyrë që të mos përfshihet drejtpërdrejt në luftë dhe premtoi “një minimum prej 40 miliardë eurosh ndihmë për vitin e ardhshëm, duke ofruar mbështetje të qëndrueshme të sigurisë”, thuhet në deklaratën e publikuar në fund të samitit.
Ndihma për Ukrainën do të diskutohet sërish në samitin e NATO-s në qershor të vitit të ardhshëm në Hagë. Aleatët thanë se do të “vazhdojnë të mbështesin Ukrainën në rrugën e saj të pakthyeshme drejt integrimit të plotë euroatlantik, duke përfshirë anëtarësimin në NATO”.
Ukraina dëshiron të anëtarësohet në NATO, por SHBA dhe Gjermania po bllokojnë përparimin konkret në këtë çështje për momentin, megjithëse presioni ka të ngjarë të rritet përsëri. Balancimi i pritjeve të Ukrainës dhe kujdesi i anëtarëve kryesorë të NATO-s do të jetë një sfidë e madhe për Rutte.
Të aftë për luftë kundër Rusisë?
Pavarësisht se si do të zhvillohet lufta në Ukrainë, aleatët besojnë se Rusia do të jetë një kërcënim për ta për dekadat e ardhshme.
Vitin e kaluar, Aleanca miratoi planet më gjithëpërfshirëse të mbrojtjes që nga fundi i Luftës së Ftohtë, që synonin ndalimin e një sulmi të mundshëm nga Moska. Megjithëse zyrtarët këmbëngulin se aleatët tani mund të mposhtin ushtrinë ruse të dobësuar nga lufta në Ukrainë me forcën e tyre të kombinuar, Kremlini tashmë po punon për të rindërtuar forcat e tij.
Detyra kryesore e Rutte do të jetë të sigurojë që NATO të jetë gati për çdo gjë, por edhe të sigurohet që tensionet të mos përshkallëzohen në një konflikt të mundshëm bërthamor me Rusinë. Disa aleatë besojnë se Rusia mund të përgatisë një luftë të mundshme me Aleancën brenda dhjetë viteve.
Kjo u lë anëtarëve të NATO-s gjithnjë e më pak kohë për të plotësuar mangësitë kur bëhet fjalë për armët kryesore dhe njerëzit e nevojshëm për zbatimin e planeve të reja. Në krye të listës janë sistemet e mbrojtjes ajrore, raketat me rreze të gjatë dhe rezervat e municioneve kryesore, si predha artilerie.
Kompanitë perëndimore ishin të përgatitura dobët për kërkesat e një lufte të madhe në Ukrainë pas dekadave të nën-investimeve.
Prodhimi i armëve po rritet, por Rutte do të duhet të vazhdojë presionin për të siguruar që industria e mbrojtjes të jetë gati për këtë qëllim dhe që aleatët të vazhdojnë të blejnë atë që nevojitet.
Paraja është çelësi
E gjithë kjo do të kërkojë shumë para. Dhjetë vjet pasi NATO vendosi objektivin që aleatët duhet të ndajnë dy për qind të PBB-së së tyre për mbrojtjen, vetëm 23 prej tyre e kanë arritur këtë këtë vit.
Kreu i ri i NATO-s do të duhet të sjellë në rregull të vonuarit dhe të sigurojë që të tjerët të mos lëkunden.
Tashmë ka thirrje që Aleanca të shkojë më tej dhe të rrisë ndjeshëm shpenzimet e mbrojtjes mbi pragun aktual prej dy përqind. Për Rutte, i cili e arriti këtë qëllim si kryeministër holandez vetëm në vitin e fundit të mandatit të tij, mund të jetë e vështirë.
Kërcënimi i Kinës
Për më tepër, sytë e NATO-s janë përqendruar gjithnjë e më shumë tek një rival tjetër potencial – Kina.
Megjithëse NATO-ja është e lidhur me zonën euro-atlantike me traktatin e saj themelues, Uashingtoni po inkurajon gjithnjë e më shumë aleatët e tij që t’i kushtojnë më shumë vëmendje rreziqeve që paraqet Pekini.
Forcimi i partneritetit të Kinës me Rusinë ka bërë që shumë aleatë evropianë të ndërgjegjësohen për këtë kërcënim, ndaj NATO po forcon lidhjet me aleatët si Japonia, Koreja e Jugut dhe Australia.
Por disa, Franca në radhë të parë, janë të kujdesshëm për të larguar vëmendjen e NATO-s nga oborri i saj kryesor dhe Rutte do të duhet të balancojë me kujdes. /tesheshi.com/
