Raporti: Rekord në shpenzimet ushtarake globale, diplomacia në plan të dytë
Shpenzimet ushtarake globale arritën një rekord të ri në vitin 2023 për të nëntin vit radhazi, sugjeron një raport i publikuar sot.
Sipas këtij raporti, të publikuar nga Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes me qendër në Stokholm, SIPRI, shpenzimet ushtarake në terma realë, pa inflacionin, u rritën me 6.8% në vitin 2023, duke arritur në 2.44 trilionë dollarë, kundrejt 2.24 trilionë në vitin 2022, kryesisht për shkak të luftës në Ukrainë.
Kjo është rritja më e madhe vjetore që nga viti 2009, nënvizon Instituti.
Të 10 vendet me shpenzimet më të larta ushtarake në botë i kanë rritur në masë të madhe nga ufta Rusi-Ukrainë, e cila shihet si arsyeja kryesore e rritjes së tyre spektakolare.
“Të gjitha rajonet që ne studiojmë kanë parë një rritje,” i cili zbulon se “bota ndihet më pak e sigurt dhe ndoshta po përdor masa të ashpra për sigurinë e tyre dhe jo mjete diplomatike,” i tha Agjencisë Gjermane studiuesi i SIPRI-t, Lorenzo Scarazzato.
Shumë qeveri e perceptojnë përshkallëzimin e “tensioneve dhe paqëndrueshmërisë” dhe për këtë arsye po rrisin shpenzimet e tyre ushtarake, mbi të gjitha ato evropiane, pas pushtimit të territorit ukrainas nga ushtria ruse në shkurt 2022, shpjegoi ai.
SHBA mbetet deri tani numri një në botë, me shpenzimet ushtarake që arrijnë në 916 miliardë dollarë. Kjo është më shumë se një e treta – 37% – e shpenzimeve ushtarake globale dhe afërsisht tre herë ajo e vendit të renditur e dyta, Kinës.
Pekini shpenzoi rreth 296 miliardë dollarë për forcat e saj të armatosura, ose rreth 12 për qind të shpenzimeve ushtarake globale, 6 për qind më shumë nga viti në vit, sipas Institutit.
Me fjalë të tjera, SHBA-ja dhe Kina përbënin pothuajse gjysmën e shpenzimeve ushtarake globale vitin e kaluar.
Shtatë vendet e para në renditje mbetën të pandryshuara nga viti 2022, sipas raportit. Rusia mbeti në vendin e tretë, e ndjekur nga India dhe Arabia Saudite.
Gjermania u rendit e 7-ta, pak pas Britanisë.
Berlini kritikohet shpesh sepse shpenzimet e tij ushtarake “nuk kanë arritur ende 2% të PBB-së së tij, objektivi i NATO-s,” vuri në dukje studiuesi i Scarazzato. Megjithatë, duhet marrë parasysh se Gjermania është vendi me shpenzimet ushtarake të dyta më të larta në Kontinentin e Vjetër, pas vetëm Britanisë, dhe se përqindja e shpenzimeve të saj në vitin 2023 ishte 1.5% e PBB-së, duke u zotuar ta rrisë atë në 2% nga viti 2024 e në vazhdim.
Gjërat po “ndryshojnë” në Gjermani, theksoi ai.
Alexander Lurtz, një ekspert i çarmatimit në Greenpeace, thërret, duke theksuar se Gjermania “tani ka një kontribut të rëndësishëm në garën globale të armëve”.
“Vendi i turpshëm i 7-të në listën e vendeve me buxhetet më të mëdha ushtarake në botë duhet të bëjë këdo që kërkon një fond të dytë special ose reformë të frenimit të borxhit për të ripajisur Bundesëehr-in të mendojë përsëri,” shtoi ai.
Për Lurtz, siguria nuk mund të arrihet thjesht me armatim ushtarak: “Mund të shohim që armatimet masive nuk e bëjnë botën më të sigurt, përkundrazi e përkeqësojnë dhunën kudo”.
Shpenzimet ushtarake globale janë të barabarta me 2.3% të PBB-së globale.
Rritja më e madhe e përqindjes në dhjetëshen e parë të renditjes u regjistrua në Ukrainë: ishte 51%, me shpenzimet që arritën në 64.8 miliardë dollarë. Nga vendi i 11-të në 2022, Ukraina renditej e 8-ta në 2023. Shpenzimet ushtarake përbënin gati 60%—58% për të qenë të saktë—të totalit të shpenzimeve të saj qeveritare.
Shifra është shumë më e lartë se ajo e Rusisë, ku shpenzimet ushtarake përbënin 16% të totalit të shpenzimeve publike.
Vende të tjera i kanë dhënë Kievit të paktën 37.3 miliardë dollarë ndihmë ushtarake. Shpenzimet ushtarake të Ukrainës dhe ndihma e huaj vlerësohet të përbëjnë 91% të shpenzimeve ushtarake ruse.
Në Rusi, shpenzimet ushtarake janë rritur me 24% në 109 miliardë dollarë në vitin 2023, vlerëson SIPRI. /tesheshi.com/
