Presidenti rus Vladimir Putin njohu të hënën rajonet rebele të Ukrainës Donetsk dhe Luhansk si shtete të pavarura, duke shkaktuar dënime të ashpra nga Perëndimi, i cili ka frikë se Moska po planifikon një pushtim të fqinjit të saj perëndimor.
Rusia ka vendosur dhjetëra mijëra trupa pranë kufirit me Ukrainën dhe ka kryer stërvitje të mëdha ushtarake në Bjellorusinë fqinje, një aleat kyç rus për dekada.
Moska thotë se nuk dëshiron luftë, por kërkon që Ukraina të mos lejohet kurrë të bashkohet me NATO-n.
Lëvizjet e fundit të Putinit kanë çuar në sanksione kundër Moskës nga Shtetet e Bashkuara, BE, Britania dhe vende të tjera, por gjithashtu kanë rritur frikën për përshkallëzimin e tensioneve.
Moska ka pasur një prani ushtarake në shumë vende në dekadat e fundit.
Më poshtë është një shpjegim i asaj që çoi në ndërhyrjet ruse në Donetsk dhe Luhansk, të cilat janë pjesë e rajonit ukrainas të Donbasit, në Krime në 2014, por edhe Abkhazie Oseti e Jugut, rajone separatiste në Gjeorgji, në vitin 2008.
Krime dhe Donbass
Kriza që çoi në aneksimin rus të gadishullit ukrainas të Krimesë dhe lufta në Ukrainën lindore ndodhi kryesisht për shkak të konfliktit të brendshëm.
Në nëntor 2013, presidenti pro-rus ukrainas Viktor Janukoviç hodhi poshtë një marrëveshje me Bashkimin Evropian që do të shënonte hapin e parë të Ukrainës drejt anëtarësimit në bllok.
Lëvizja e tij provokoi protesta masive, të cilat u kthyen në përplasje mes forcave të sigurisë dhe protestuesve, pasi Yanukoviç vendosi të shuante pakënaqësinë me forcë.
Dhjetra njerëz u vranë gjatë protestave antiqeveritare, të njohura si Lëvizja Maidan. Moska qëndroi pas Yanukoviçit, ndërsa Perëndimi mbështeti protestuesit.
Yanukoviç u largua nga vendi në shkurt 2014.
Në të njëjtën periudhë, Rusia kreu stërvitje ushtarake në kufirin me Ukrainën, si dhe stërvitje detare në Detin e Zi, në një bazë ruse pranë Krimesë.
Ndërkohë, grupe të armatosura pa shenja në uniforma dhe kryesisht me maska në fytyrë filluan të marrin objektet qeveritare në Krime.
Kremlini hodhi poshtë çdo lidhje me ta, duke i quajtur një lëvizje lokale.
Në një zinxhir ngjarjesh që çuan në rënien e autoriteteve të Krimesë dhe marrjen e kontrollit nga forcat pro-ruse në fund të shkurtit, u formua një qeveri e re me zyrtarë pro-rusë dhe një referendum u mbajt në mars për të ardhmen e gadishulli.
Rreth 95 për qind e votuesve të Krimesë mbështetën bashkimin me Rusinë, sipas autoriteteve që thirrën një referendum dhe më 18 mars, Moska aneksoi zyrtarisht zonën.
Pas marrjes së Krimesë nga Rusia, protestuesit pro-rusë dolën në rrugët e Donetskut dhe Luhanskut. Në prill, ata filluan të sulmojnë institucionet shtetërore, duke kërkuar që ato rajone t’i bashkohen Rusisë, dhe grupet e armatosura të pashënuara shënjestruan institucionet shtetërore dhe forcat e sigurisë.
Separatistët filluan të pushtonin pjesë të territorit të Donbasit dhe shpallën pavarësinë e rajoneve Donetsk dhe Luhansk, duke filluar kështu luftën kundër ushtrisë ukrainase, me mbështetjen e dukshme të Rusisë.
Të paktën 14,000 njerëz u vranë në përleshjet midis rebelëve dhe ushtrisë ukrainase.
Abkhazia dhe Osetia e Jugut
Operacionet ushtarake të Rusisë në dy rajone gjeorgjiane në vitin 2008 erdhën katër vjet pasi presidenti Mikheil Saakashvili erdhi në pushtet në vend, në Revolucionin Rozë, i cili rrëzoi ish-udhëheqësin sovjetik Eduard Shevardnadze.
Saakashvili ndryshoi ndjeshëm politikën e vendit të tij, në dëshirën që vendi i tij të bëhet anëtar i Bashkimit Evropian dhe paktit të NATO-s.
Ai ndryshoi gjithashtu politikën e Tbilisit ndaj rajoneve të Osetisë së Jugut dhe Abkhazisë, të cilat ruajtën idetë pro-ruse pas rënies së Bashkimit Sovjetik. Aspiratat e Saakashvilit për të integruar të dy rajonet provokuan dhunë.
Në shtator të vitit 2006, parlamenti gjeorgjian miratoi një vendim për integrimin e vendit në NATO, i cili acaroi marrëdhëniet midis Gjeorgjisë dhe Rusisë.
Moska, e cila tradicionalisht i ka rezistuar zgjerimit të NATO-s përgjatë kufijve të saj, është kundërpërgjigjur ndaj Tbilisit duke vendosur sanksione dhe duke dëbuar qindra gjeorgjianë nga Rusia.
Gjeorgjia arrestoi katër oficerë rusë në fund të shtatorit për spiunazh.
Pasi Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në shkurt 2008, gjë që Rusia e kundërshtoi, Moska ndërmori hapa për të forcuar lidhjet me Osetinë e Jugut dhe Abhzinë, duke u ofruar atyre ndihmë më të madhe ekonomike dhe mbështetje diplomatike.
Pasi konfliktet në ato rajone vazhduan gjatë muajve të tërë akuzash dhe provokimesh të ndërsjella, Gjeorgjia kreu një operacion ushtarak në gusht 2008 me synimin për të kapur kryeqytetin e Osetisë së Jugut, Tskhinvali.
Rusia u përgjigj me sulme ajrore mbi pozicionet gjeorgjiane në Osetinë e Jugut dhe Abkhazi dhe vendosi forcat tokësore atje në një konflikt pesë-ditor.
Forcat ruse kapën shpejt Tskhinvalin dhe hynë në Gjeorgji nga Osetia e Jugut me tanke, duke ndaluar vetëm disa dhjetëra kilometra nga Tbilisi.
Armëpushimi u nënshkrua më 12 gusht. /tesheshi.com/
