Në një periferi të rrënuar të Tiranës, kryeqytetit të Shqipërisë, kam takuar dy trafikantë lokalë të kokainës, vetëm pak pas një udhëtimi kontrabandues në Gjermani. Ashtu si shumë ekipe të rinjsh të drogës në Shqipëri, Artani dhe Luli kanë zhvendosur aktivitetin e tyre nga trafikimi i kanabisit në kokainë, sepse ka më shumë para dhe është e lehtë për ta gjetur. Ata më thonë se mund të bëjnë rreth 23.000 dollarë duke kontrabanduar një kilogram pluhur në vendet më të pasura evropiane, ku po rritet tregu për kokainën.
Kështu e fillon shkrimin e tij autori në një shkrim të publikuar në portalin Vice.com, përcjell Telegrafi, sipas të cilit, që nga një shkatërrim financiar në vitet 1990, i cili çoi në një varfëri të përhapur dhe kaos civil, gjeneratat më të reja të Shqipërisë u gjetën të zënë nën një rrjetë të varfërisë dhe korrupsionit.
Për disa, siç shkruan aty, tregtia e drogës ofron një ikje nga lagjet e varfra që në brendësinë e Tiranës.
Por kontrabanda e drogës këtu nuk është asgjë e re, shtohet tutje në shkrim – kjo është një tregti që shkon thellë në Shqipëri.
Madje, pavarësisht se është një vend i NATO-s në prag të hyrjes në Bashkimin Evropian, artikulli i Vice.com vlerëson se Shqipëria është bërë narko-shteti i parë i Evropës.
Sipas definicionit të Fondit Monetar Ndërkombëtar për një narko-shtet, si një shtet ku ‘të gjitha institucionet legjitime janë depërtuar nga fuqia dhe pasuria e tregtisë ilegale të drogës’, sikurse Venezuela, Guinea-Bissau dhe Afganistani, Shqipëria është thellë “në gjunjë” nga paratë e drogës.
Një raport i Departamentit të Shtetit të SHBA-së, 2018, e përshkroi Shqipërinë si një shtëpi “të korrupsionit të shfrenuar, institucione të dobëta ligjore dhe qeveritare dhe kontrolle të dobëta kufitare” me trafikimin e drogës, evazionin fiskal, kontrabandën dhe trafikimin njerëzor – si krimet më fitimprurëse në vend – duke shtuar se droga është një biznes i madh aty.
Dhe siç shkruan tutje Vice.com, përcjell Telegrafi, ky shtet i vogël dikur komunist në bregdetin e Adriatikut është prodhuesi më i madh i kanabisit të paligjshëm të rritur në Evropë.
Në vitin 2017, policia në Shqipëri kapi 68 ton bimë, në vlerë prej rreth 680 milionë dollarë. Por trafikimi i kokainës është ajo që po e tërheq Shqipërinë drejt statusit të një narko-shteti.
“Gjatë dekadës së fundit, bandat shqiptare janë bërë ndër lojtarët kryesorë në tregtinë fitimprurëse të kokainës në Mbretërinë e Bashkuar dhe pjesën tjetër të Evropës”.
“Bandat shqiptare kanë bërë një emër për veten duke shitur kokainë pastërtisë së lartë me çmime konkurruese me shumicë dhe kanë kontribuar në rritjen e disponueshmërisë dhe pastërtisë së kokainës në Evropë që nga viti 2012”.
“Kontrabandistët shqiptarë kanë krijuar linja direkte të furnizimit nëpërmjet Amerikës së Jugut dhe porteve të mëdha të pranimit të kokainës në Belgjikë dhe Holandë. Në shkurt të vitit të kaluar, policia kapi 613 kilogramë kokainë të fshehur në një dërgesë të bananeve nga Kolumbia pasi arriti në portin lindor të Shqipërisë, në Durrës. Ka pasur një rritje të njëkohshme në kriminelët e dyshuar të origjinës shqiptare të vrarë në Amerikën e Jugut”, shkruan më tej në shkrimin e Vice.com.
Gjithashtu, sipas këtij portali, paratë e drogës janë një pjesë thelbësore e sistemit demokratik të Shqipërisë, sepse mënyra më e mirë e sigurimit të votave të njerëzve është t’i paguajë ato në para të gatshme dhe gjeneratori më i mirë i parave është tregtia e drogës.
“Një studim i financuar nga BE, i cili u zhvillua nga viti 2016 deri në vitin 2019, zbuloi se një shifër prej 20,7 për qind e shqiptarëve iu ofrua para ose favorizime në këmbim të votës së tyre. Në janar, u zbulua se bandat e kokainës me sukses manipuluan zgjedhjet duke blerë votat”.
Afrim Krasniqi, kreu i Institutit Shqiptar për Studime Politike, ka thënë se roli i bandave kriminale në fushatën zgjedhore të vitit 2017 ishte më i madh se roli i partive politike. “Sot, ka një përshtypje të përgjithshme se askush nuk është në gjendje të fitojë zgjedhjet pa mbështetje nga grupe të tilla”, citohet të ketë thënë ai.
“Për shkak se tregtia e drogës është aq e përfshirë me ata në pushtet, njësitë e inteligjencës britanike janë vendosur në Tiranë për të monitoruar trafikantët. Një anëtar i ekipit ndërlidhës të Mbretërisë së Bashkuar tha për VICE se kishin dëshmi të qarta për inteligjencën e përbashkët që po hidhte drejtpërsëdrejti në tregtarët nga policia shqiptare. Britanikët u bashkuan nga ekipet nga SHBA, Holanda dhe Italia”.
Portali në fjalë ndër tjerash vë në pah edhe përfshirjen në skandale me drogën edhe të dy ministrave të Brendshëm të kryeministrit shqiptar, Edi Rama.
Por, siç thuhet tutje, “askush nuk ilustron më mirë afërsinë midis elitës shqiptare dhe lojtarëve të saj të drogës, apo historinë se si ky vend po shfaqet si i pari i Evropës për narkotikë, sesa Klement Balili, një pronar i hotelit luksoz, ish-nëpunës civil dhe bosi i drogës, i përshkruar në urdhër arrestimin e tij nga grekët si ‘Pablo Escobari i Ballkanit’”.
Një dosje prej 10,000 faqesh e përpiluar nga qeveria greke, të cilën VICE thotë se e ka vështruar, përshkruan perandorinë transnacionale të narkotikëve të organizuar në mënyrë të përpiktë, një miliard dollarë, të ndërtuar mbi kanabis dhe kokainë dhe duke u futur në vende të tilla si Italia, Greqia, Gjermania dhe Britania e Madhe.
“Balili rriti perandorinë e tij nga paligjshmëria pas rënies ekonomike të Shqipërisë në vitet 1990, shkaktuar nga rrëzimi i skemave të mëdha piramidale të mbështetura nga qeveria. Midis 1-2 miliardë dollarë u zhdukën brenda natës dhe familjet e zakonshme humbën të gjitha kursimet e tyre”.
“Zyrtarisht, biznesi i Balilit ishte në transport, peshkim dhe siguri. Në vitin 2014 ai u emërua drejtor i transportit rajonal në vendpushimin bregdetar të Sarandës, një qendër e njohur e trafikimit të drogës. Gjatë dekadës së fundit, Balili ka ndërtuar një varg hotelesh luksoze në bregdetin mahnitës të Adriatikut në Shqipëri”.
“Në vitin 2015, Ilir Meta, presidenti aktual i Shqipërisë, preu shiritin në hapjen e hotelit me pesë yje të Balilit, Santa Quaranta”.
“Bashkë me Metën dhe me Balilin, në festën e hapjes ishte atëherë ministri i financave Arben Ahmetaj dhe deputeti i Partisë Socialiste Koço Kokëdhima”, shkruan VICE.
Madje, po sipas VICE, Balili vetë ka qenë i hapur për lidhjet e tij të ngushta me një nga partitë kryesore politike shqiptare, Lëvizjen Socialiste për Integrim, ose LSI.
“Në një intervistë në media më parë këtë vit, Balili shpjegoi se emërimi i tij si Drejtor i Transportit për qytetin jugor të Sarandës erdhi në këmbim të donacioneve financiare që ai dhe familja e tij i bënë LSI-së”.
“Nipi i Balilit shërben si kryetar i bashkisë për partinë LSI në qytetin e Delvinës. Balili ka qenë shumë i hapur për faktin se ai merr një interes të qartë për fushatat e nipit të tij”.
“Policia greke ka qenë në gjurmët e Balilit për dekadën e fundit. Por sa herë që dukeshin se po përparonin, ata goditën një pengesë me autoritetet shqiptare. Në maj të vitit 2016, policia greke kapi 12 anëtarë të bandës Balili dhe gati 700 kilogramë marihuanë, rezultat i një operacioni dyvjeçar të mbikëqyrjes në bashkëpunim me DEA. Policia greke lëshoi një urdhër arresti për Balilin, por policia shqiptare refuzoi të pranonte pranimin e urdhrit. Në kohën kur autoritetet shqiptare e pranuan atë, ai ishte ‘zhdukur’ sipas policisë shqiptare”.
Dhe, si[ vlerësohet tutje, afërsia e Balilit me bazën e pushtetit politik të Shqipërisë, sipas zyrtarëve amerikanë dhe grekë, ka dëshmuar çelësin e suksesit të tij si një kontrabandist i madh droge.
Në këtë kontekst, portali Vice kujton një fjalim kryesor në vitin 2016, të ambasadorit të SHBA-së në Shqipëri, Donald Lu: “Politikanët nga e djathta dhe nga e majta kanë dëgjuar interesat e fuqishme të biznesmenëve të korruptuar, kriminelëve të mëdhenj dhe madje edhe të trafikantëve të drogës. Si mund ta shpjegojmë faktin se Klement Balili është ende i lirë?”
Në një fjalim të vitit 2018, Vice kujton se Lu tha se dështimi më i madh i qeverisë shqiptare gjatë qëndrimit të tij katërvjeçar ishte pamundësia për të kapur Balilin: “Një udhëheqës i fuqishëm i krimit të organizuar me lidhje politike”.
Në janar, policia shqiptare më në fund arrestoi Balilin. Por disa e panë arrestimin dhe gjykimin e tij si më shumë se një “reklamë” sesa një dënim.
Dhe për shkak të një ndryshimi kushtetues vitin e kaluar, ai nuk u ekstradua në Greqi dhe u gjykua në Shqipëri.
Në shkurt, Gjykata e Krimeve të Rënda pranoi kërkesën e Balilit për një “gjyq të shkurtuar”. Kështu, më 7 maj, Balili u dënua me 10 vjet për trafik droge, anëtarësim në një grup kriminal dhe pastrim parash.
E avokati i tij tashmë ka deklaruar se do të apelojë për dënimin dhe Balili ende mund të lirohet, ose të marrë një dënim të reduktuar.
Në fund të shkrimit, portali Vice shkruan se ndonëse në shikim të parë, Tirana është një qytet në ngritje, me një kulturë të gjallë, të varfrit ekzistojnë në brendësi të kryeqytetit, ku shtëpitë nuk kanë energji elektrike, ujë dhe madje as dritare prej xhami.
“Zona qendrore (“Blloku”) e Tiranës, e rezervuar ekskluzivisht për zyrtarët e Partisë Komuniste derisa regjimi u shemb në vitin 1992, tani është sheshi i lojës për elitën shqiptare. Aty, fqinjët tuaj janë politikanët, gjykatësit, ose djemtë që dinë të shesin drogë”.
Por suksesi i bandave të trafikimit të drogës në Shqipëri ka ardhur me një kosto për qytetarët e vendit, shkruan Vice.
“Në një sondazh të Gallup 2018, shqiptarët e rritur shprehën dëshirën e fortë për të emigruar”.
Portali vë në pah edhe faktin se shqiptarët janë duke pritur për të parë nëse BE do të fillojë bisedimet e pranimit në qershor dhe se së shpejti mund të bllokohen nga udhëtimi pa viza në BE plotësisht.
“Franca dhe Holanda tani shohin bandat shqiptare të drogës si një kërcënim serioz se po përpiqen të ndalojnë udhëtimin pa viza të shqiptarëve”, thekson Vice.
“Kryeministri Rama, një ish-lojtar i basketbollit i cili erdhi në pushtet në vitin 2013, fitoi simpati nga bashkësia ndërkombëtare kur shkatërroi një fshat të njohur të kanabisit, të quajtur Lazarat. Megjithatë ai e ka gjetur të vështirë të shmangë akuzat për mashtrim dhe korrupsion, duke rezultuar në protesta të dhunshme anti-qeveritare në Tiranë, duke përfshirë edhe koktejet me molotov të hedhura në drejtim të zyrës së Ramës. Kundërshtarët e tij thonë se ai duhet të heqë dorë që Shqipëria të bashkohet me Evropën. Kreu i Partisë Demokratike të opozitës Lulzim Basha tha: Ne jemi këtu me një mision, për të çliruar Shqipërinë nga krimi dhe korrupsioni, për ta bërë Shqipërinë si pjesa tjetër e Evropës”, potencohet ndër tjerash në shkrimin e portalit Vice.
